Máu nhiễm mỡ hay còn gọi là rối loạn mỡ máu/lipid máu là bệnh khá phổ biến hiện nay. Bệnh là mối lo ngại của nhiều người có tình trạng cân nặng dư thừa nhưng thực tế nhiều người gầy vẫn bị rối loạn mỡ trong máu. Rối loạn mỡ trong máu là nguy cơ chính của nhiều bệnh nguy hiểm như: tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, xơ vữa động mạch… Hiện nay có nhiều phương pháp giúp giảm mỡ máu nhanh chóng nhưng cũng kèm theo các bất cập. Bài viết này sẽ phân tích ưu – nhược điểm của từng phương pháp, mời bạn cùng theo dõi.
Mục lục
Điều chỉnh lối sống
Điều chỉnh lối sống và thay đổi chế độ ăn được coi là lựa chọn đầu tay trong điều trị rối loạn lipid máu. Chế độ ăn là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình xơ vữa động mạch hoặc gián tiếp thông qua ảnh hưởng đến các yếu tố trung gian như nồng độ lipid máu, huyết áp hoặc nồng độ glucose máu.
Điều chỉnh lối sống gồm 3 phần cơ bản sau đây:
Ngừng hút thuốc lá, không uống quá nhiều rượu bia
Thuốc lá là yếu tố góp phần làm thúc đẩy quá trình xơ mỡ động mạch và làm tăng cholesterol gây hại LDL. Uống rượu quá nhiều dễ bị tăng triglyceride hơn.
Thay đổi chế độ ăn
Nếu bạn bị béo phì hay dư cân nặng thì cần phải giảm cân (BMI từ 18 – 22)
Giảm ăn tất cả các loại chất béo như dầu, kem, mỡ, bơ… Chất béo ăn vào hàng ngày không quá 30% nhu cầu năng lượng của cơ thể.
Giảm ăn mỡ bão hòa: không nên ăn quá 1/3 mỡ bão hòa trong nhu cầu chất béo hàng ngày. Mỡ bão hòa có trong thành phần mỡ heo, bò, gà, bơ, phô-mai, crem, các loại bánh nướng lò, các sản phẩm chiên nấu (mì ăn liền, khoai tây rán, chiên), dầu thực vật đã dùng rán, chiên nhiều lần, hoặc các loại thức ăn công nghiệp chế biến sẵn (xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói…).
Shortening và margaring (thường được sử dụng trong chế biến các loại kem, bánh…) cũng làm tăng cholesterol trong máu.
Giảm cholesterol trong bữa ăn hàng ngày: không ăn quá 300mg cholesterol mỗi ngày. Tránh ăn các loại thức ăn có nhiều cholesterol như sữa toàn phần, crem, phủ tạng động vật như gan, lưỡi, thận…
Không nên hoặc hạn chế ăn các loại thịt đỏ. Thịt nên cắt bỏ mỡ và da, nhất là da của các loại gia cầm. Tránh các chất béo từ thịt bò, thịt heo, thịt gà…
Tránh xa các món ăn ngọt như nước trái cây, nước ngọt và đồ uống có đường khác. Nếu chỉ số triglycerid của bạn cao, cần hạn chế lượng tinh bột trong bữa ăn.
Nên ăn nhiều hoa quả, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, sữa chua, vừng đen. Nên ăn nhiều thức ăn có chất xơ như các loại rau, cam, quýt (cam, quýt thì nên ăn cả múi, nhai kỹ), các loại quả: ổi, táo, dưa hấu.
Tỏi ta, hành tây hoặc cần tây là các loại gia vị khi ăn vào có thể giúp hạ cholesterol máu một cách đáng kể, bởi vì chúng có nhiều hoạt chất có thể làm giảm cholesterol máu
Ăn nhiều đậu và các chế phẩm từ đậu.
Thay đổi cách chế biến các món ăn như tăng cường hấp, luộc, ninh, nhúng, chao, hầm; không dùng phương pháp chế biến rán, hun, quay, nướng… dùng dầu thực vật thay cho mỡ động vật.
Uống đủ lượng nước cần thiết trong một ngày (1,5 – 2,0 lít, bao gồm cả nước trong canh, rau, thực phẩm, trái cây).
Tập thể dục, thể thao
Bên cạnh việc kiêng cữ trong ăn uống thì việc tập thể dục thể thao sẽ góp phần tăng tác dụng làm hạ mỡ máu. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ để chọn cho mình hình thức tập thể dục chơi thể thao phù hợp với sức khỏe và tình trạng bệnh nhất.
Các môn thể thao như: đi bộ, chạy bộ, đạp xe đạp… ở mức độ không gắng sức là phù hợp với nhiều người. Mỗi lần tập từ 30 – 45 phút, ít nhất tập thường xuyên 3 lần/1 tuần.
Nếu bạn bị béo phì, dư cân nặng và không tập thể dục nhiều năm nay, nên quyết tâm luyện tập, lúc đầu tập ít, sau tăng dần, cố gắng tập đều đặn. Lúc đầu có thể thấy mệt, buồn ngủ vào buổi sáng sau tập nhưng bạn sẽ quen dần và thấy khỏe hơn.
Cố gắng xây dựng thời khóa biểu tập thể dục thể thao, coi đó như là một thú vui. Có thể xây dựng nhóm cùng tham gia chương trình tập thể dục thể thao để có niềm vui và động lực tập hơn.
Nhược điểm:
Phương pháp điều chỉnh lối sinh hoạt này được nhiều người ưa dùng vì tự nhiên, không gây tác dụng phụ cho sức khỏe. Tuy nhiên, phương pháp này nếu được thực hiện riêng lẽ chỉ có thể giảm được 15 – 20% cholesterol toàn phần, ngoài ra nó đòi hỏi thời gian và sự kiên trì đều đặn liên tục.
Sử dụng thuốc tân dược
Sau khi áp dụng chế độ điều trị không dùng thuốc trong 3 – 6 tháng không đưa được các chỉ số lipid máu về ngưỡng mục tiêu thì khi đó bệnh nhân cần phải sử dụng thêm các thuốc điều trị rối loạn lipid máu để đạt được mục tiêu điều trị.
Các nhóm thuốc hay được sử dụng trong điều trị rối loạn lipid máu gồm có:
Statins
Statin là nhóm thuốc được khuyến cáo như là chọn lựa đầu tiên trong việc giảm lipoprotein cholesterol thấp (LDL-C).
Tác dụng không mong muốn của statin là gây ảnh hưởng đến cơ như đau cơ, yếu cơ, viêm cơ và tiêu cơ vân. Tần suất gặp các biến cố bất lợi về cơ khi sử dụng statin vào khoảng 1% bệnh nhân.
Ngoài ra, statins còn gây độc với gan, làm tăng enzym gan, do đó khi sử dụng statin bệnh nhân cần được kiểm tra định kỳ chức năng gan và nếu nồng độ các enzym gan cao hơn 3 lần mức giới hạn bình thường thì không sử dụng statin trong điều trị.
Các renins gắn với acid mật
Các thuốc gắn với acid mật bao gồm cholestyramin và colestipol thông qua việc trao đổi resins, làm ức chế khả năng gắn hấp thu các chất béo theo đường tiêu hóa, đồng thời làm tăng chuyển hóa cholesterol trong gan và làm tăng hoạt tính của receptor LDL trên bề mặt tế bào gan do đó làm giảm nồng độ cholesterol trong máu.
Thuốc chủ yếu gây tác dụng không mong muốn trên đường tiêu hóa như buồn nôn, nôn, đầy bụng khó tiêu, tác dụng này thường gặp ngay cả khi sử dụng với mức liều thấp. Ngoài ra, thuốc còn làm giảm sự hấp thu của các vitamin tan trong dầu và tương tác với các thuốc khác khi sử dụng đồng thời bằng đường.
Thuốc ức chế hấp thu cholesterol
Ezetimib là thuốc ức chế sự hấp thu các chất béo, cholesterol ở ruột đầu tiên không gây ảnh hưởng đến sự hấp thu các chất dinh dưỡng tan trong dầu khác.
Ezetimib được coi là lựa chọn thứ hai, sử dụng phối hợp với statins khi đã sử dụng statin liều tối đa mà vẫn không đạt được mục tiêu điều trị hoặc khi không dung nạp với statins.
Acid nicotinic
Acid nicotinic tác dụng rộng lên hầu hết các chỉ số lipid máu, thuốc làm tăng nồng độ HDL – C, làm giảm nồng độ LDL – C, TG. Acid nicotinic được sử dụng trong điều trị chứng rối loạn lipid máu dạng hỗn hợp. Thuốc có thể được sử dụng kết hợp với các statins.
Các fibrates
Các fibrates bao gồm emfibrozil, clofibrate và fenofibrate có tác dụng ức chế quá trình sinh tổng hợp triglycerid ở gan, làm giảm các lipoprotein tỷ trọng thấp (VLDL, LDL), giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
Tác dụng không mong muốn thường gặp của fibrates là rối loạn tiêu hóa (khoảng 5 % bệnh nhân sử dụng fibrats phải tác dụng này), phát ban trên da (khoảng 2%).
Trong nghiên cứu FIELD nhận thấy fibrates có thể gây ra các tác dụng không mong muốn khác như gây viêm tụy, làm tăng men gan, giảm tiểu cầu, gây rối loạn đông máu và viêm cơ, nhược cơ. Nguy cơ gặp các biến chứng ở cơ sẽ tăng lên khi sử dụng phối hợp fibrates với statins.
Acid béo ω – 3
Các acid béo omega- 3 như acid eicosapentaenoic (EPA) và acid docosahexaenoic (DHA) là các thành phần chứa trong dầu cá có tác dụng làm giảm TG máu, giảm nồng độ của các lipid và lipoprotein trong máu khác, đặc biệt là nồng độ VLDL – C.
Một tỷ lệ lớn bệnh nhân có yếu tố nguy cơ tim mạch cao hoặc nồng độ LDL – C rất cao thì việc sử dụng liệu pháp đơn trị liệu là chưa đủ mà cần phối hợp thuốc trong điều trị. Đối tượng bệnh nhân cần phối hợp thuốc có thể là người không dung nạp được với statin hoặc không có khả năng dung nạp statins khi sử dụng liều cao.
Tuy nhiên cả statin và fibrat đều gây ra tác dụng không mong muốn trên cơ, do đó khi phối hợp 2 thuốc nhóm này sẽ làm tăng nguy cơ xuất hiện tác dụng không mong muốn này, đặc biệt khi sử dụng statin liều cao. Tác dụng trên cơ cũng tăng lên nhiều lần khi sử dụng phối hợp gemfibrozil với statin.
Nhược điểm:
Bệnh nhân cần dùng thuốc dưới sự chỉ định và theo dõi của bác sĩ vì thuốc ngoài tác dụng hạ mỡ trong máu còn có hại cho gan và gây nhiều tác dụng phụ khác.
Điều quan trọng khác là hầu hết các thuốc này khá đắt tiền và thời gian điều trị có thể kéo dài trong nhiều năm. Thông thường, sau khi điều trị ít nhất 3 tháng mới thấy được kết quả.
Điều trị mỡ máu cao theo phương pháp dân gian
Cây xạ đen
Thành phần hóa học trong xạ đen gồm các hoạt chất Falavonoid (chất chống oxy hóa, tác dụng phòng chống ung thư); Saponin Triterpenoid (có tác dụng chống nhiễm khuẩn); Quinon (có tác dụng làm cho tế bào ung thư hóa lỏng dễ tiêu).
Xạ đen đã được sử dụng trong nhiều bài thuốc và thực phẩm chức năng để phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh ung thư, bảo vệ gan, viêm gan, huyết áp cao, kết hợp với một vài dược liệu khác như tam thất, curcumin… và còn dùng để điều trị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ.
Giảo cổ lam
Thành phần chính của giảo cổ lam là flavonoid và saponin, ngoài ra còn chứa các vitamin và khoáng chất như selen, kẽm, mangan, sắt, phốt pho…
Qua nhiều nghiên cứu khoa học được công bố, một số tác dụng chính của giảo cổ lam đã được chứng minh như:
- Giúp làm giảm cholesterol máu, ngăn ngừa xơ vữa mạch máu, giúp lưu thông máu dễ dàng lên não
- Giúp ổn định lượng đường trong máu, tăng bài tiết insulin, tăng độ nhạy cảm của tế bào với insulin
- Giúp ổn định huyết áp, phòng ngừa các biến chứng tim mạch
- Chống oxy hóa, tăng cường khả năng miễn dịch và kháng u
- Thúc đẩy quá trình oxy hóa chất béo, tăng chuyển hóa mỡ dư thừa, cải thiện tình trạng béo phì.
Bụp giấm (Hồng hoa/Atiso đỏ)
Bụp giấm chứa anthocyan 1,5%, cacid hữu cơ, nhựa, đường, alcaloid. Hoạt chất hibithocin trong đài hoa được các chuyên gia dược lý người Senegal chứng minh là có tác dụng điều hòa cholesterol máu và làm giảm huyết áp. Hibithocin giúp thay đổi một cách ấn tượng các chỉ số mỡ máu bị rối loạn và đưa về mức cân bằng. Đồng thời giúp làm tăng HDL là chỉ số tốt cho cơ thể.
Nhược điểm:
Điều trị hạ mỡ máu bằng thuốc nam với các bài thuốc từ xạ đen, giảo cổ lam, bụp giấm… khá hiệu quả, nhưng công đoạn chuẩn bị rất phức tạp, không phải ai cũng có thể tìm được nguyên liệu tốt, kiên trì sắc thuốc, uống liên tục được như vậy. Chưa kể cách sắc không đảm bảo chất lượng thì dược tính trong cây thuốc cũng bị ảnh hưởng đáng kể.
Để khắc phục những nhược điểm trên mà vẫn tận dụng được ưu điểm của từng cây thuốc nam, các nhà khoa học tại Viện Hàn Lâm Khoa Học & Công Nghệ Việt Nam đã đi tìm công thức phối hợp Cây xạ đen, Giảo cổ lam, Bụp giấm… bằng công nghệ bào chế hiện đại.
Năm 2018, viện Hàn lâm khoa học đã công bố đề tài “Nghiên cứu chiết xuất và đánh giá tác dụng hạ mỡ máu của bài thuốc phối hợp ba dược liệu Xạ đen, Giảo cổ lam và Bụp giấm” với kết quả rất ấn tượng. Tác giả đề tài là PGS. TS Lê Minh Hà cùng cộng sự cho biết: Chế phẩm phối hợp ba dược liệu trên cho tác dụng giảm cholesterol 41,37%, Triglycerid 41,63%, LDL 27,77%, làm tăng HDL 9.87% – điều này có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc dự phòng các vấn đề về tim mạch.
Fremo – Giải pháp cho rối loạn mỡ máu, xơ vữa động mạch
Tiếp tục đi sâu nghiên cứu, các nhà khoa học thuộc viện Hàn lâm đã đưa ra công thức sản phẩm hoàn chỉnh bao gồm các dược liệu Xạ đen, Giảo cổ lam, chiết xuất Hibithocin từ đài hoa Bụp giấm, Táo mèo, Hoàng bá, Nga truật dành cho người bị rối loạn mỡ máu có tên FREMO.
Công thức phối hợp thể hiện tính ưu việt hơn ở chỗ:
- Ức chế quá trình sinh tổng hợp lipid và tăng thải trừ lipid ra khỏi cơ thể. Từ đó giúp giảm Cholesterol, Triglycerid, LDL và tăng HDL, đưa các chỉ số mỡ máu này về ngưỡng an toàn.
- Ngăn quá trình hình thành mảng xơ vữa động mạch, phòng ngừa bệnh lý mạch vành, giảm nguy cơ tai biến và đột quỵ.
- Giúp giảm mỡ trong gan, giảm tích tụ mỡ dư thừa hiệu quả.
- Chiết xuất từ thảo dược, không gây tác dụng phụ.
Theo khuyến cáo của Viện Hàn lâm, nên sử dụng FREMO với liều 4 viên 1 ngày đến khi chỉ số mỡ máu trở về bình thường. Sau đó chuyển sang liều duy trì 2 viên 1 ngày trong khoảng 2-3 tháng kèm theo chế độ ăn hạn chế chất béo, đồ ngọt, tăng cường vận động để đạt kết quả tốt nhất.
*** FREMO cam kết hoàn 100% tiền nếu không cải thiện bất kỳ chỉ số mỡ máu nào sau 2 tháng sử dụng. Chi tiết liên hệ 1800 1591 .
BẤM VÀO ĐÂY để đặt giao FREMO tại nhà
Tìm nhà thuốc có bán Fremo chính hãng của Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam TẠI ĐÂY
Tôi năm nay 58 tuổi, đi khám sức khỏe các chỉ số là
HDL:1,2
LDL:2,7
TRILICERID:1,27
CHOLESTEROL:5,59
TẠI SAO CÁC CHỈ SỐ BÊN TRÊN ĐỀU THẤP MÀ CHOLESTEROL TOÀN PHẦN LẠI CAO
Chào cô!
Chỉ cần 1 trong những thánh phần mỡ máu cao quá hoặc thấp quá là đã có dầu hiệu rối loạn mỡ máu rồi. Tuy nhiên, nếu chỉ có cholesterol cao thì việc điều trị không quá khó khăn, đặc biệt cholesterol của cô ở ngưỡng này thì chưa cần điều trị bằng thuốc đâu. Nhưng tăng cholesterol lại là một yếu tố rất là nghiêm trọng để làm cho quá trình xơ vữa động mạch đến sớm hơn so với tuổi.
Trước mắt, cô nên điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hàng ngày, kiêng ăn mỡ động vật, thức ăn nhiều cholesterol như: lòng đỏ trứng, phủ tạng động vât. Hạn chế rượu bia, thức uống quá ngọt và không hút thuốc lá – thuốc lào, nên ăn nhiều rau củ quả và cá tươi.
Bên cạnh đó, cần có chế độ luyện tập thường xuyên, ở độ tuổi của cô thì chạy bộ hoặc đi bộ là rất tốt.
Chúc cô khỏe!
Tôi đi làm xét nghiệm tra máu bác sĩ kết luận bị rối loạn mỡ máu các trị số cụ thể như sau:
Cholesterol toàn phần 4.6
Triglyceride 4.7
LDL – Cholesterol 2.5
HDL – Cholesterol 0.9
Từ khi kiểm tra đến nay 7 năm các trị số cung không thay đổi nhiều mặc dù chế độ ăn uống cúng kiêng như các bác sĩ tư vấn. Vậy nhờ giáo sư tư vấn giúp.
Có phải điều trị bằng uống thuốc không nếu có giáo sư có thể cho xin đơn thuốc và phác đồ điều trị.
Nếu để lâu các chỉ số không giảm thì có nguy hiểm và cần lưu ý những gì. Tôi 45 tuổi
Chào anh!
Các chỉ số về mỡ máu của anh 7 năm nay không thay đổi, trong đó chỉ có triglyceride cao, còn các chỉ số khác bình thường. Trước khi dùng thuốc điều trị để giảm triglyceride thì anh cần thực hiện một số biện pháp không dùng thuốc như:
Không hút thuốc lá- thuốc lào (chủ động hoặc thụ động), hạn chế tối đa uống rượu bia.
Duy trì cân nặng ở mức độ bình thường (BMI từ 18 đến 23)
Chế độ ăn: cung cấp ít năng lượng nhưng có đầy đủ các vitamin và khoáng chất; hạn chế ăn mỡ động vật, thịt đỏ, nên ăn nhiều cá và thịt trắng; sử dụng dầu thực vật để chiên xào; ăn nhiều rau và trái cây.
Thường xuyên vận động thể lực ít nhất là 30 phút/ngày.
Giảm các căng thẳng trong mới quan hệ với gia đình xã hội.
Sử dụng thảo dược có tác dụng điều hòa mỡ máu như Fremo
Nếu sau khi thay đổi lối sống trong khoảng 2-3 tháng mà triglyceride máu trở về giới hạn bình thường thì không phải dùng thuốc để điều trị mà chỉ cần duy trì lối sống đó là được. Còn khi đã thay đổi lối sống mà triglyceride máu vẫn cao thì khi đó anh cần đến phòng khám hoặc bệnh viện để bác sy kê đơn thuốc cho anh (Thuốc làm giảm chủ yếu Trigliceride thuộc nhóm Fibrate)
Có những bệnh lý mình phải sống “hòa bình” với nó và điều trị đến hết cuộc đời như: bệnh tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, rối loạn mỡ máu…. Điều quan trọng là phải giữ cho sức khỏe luôn tốt, nghĩa là vẫn sinh hoạt, học tập, lao động bình thường thì không có gì làm anh phải quá lo lắng.
Thông thường nếu các chỉ số mỡ máu (Cholesterol, LDL-C, Trigliceride) quá cao, HDL-C quá thấp thì đó là một trong các nguy cơ bệnh mạch vành, huyết áp, thiếu máu cơ tim, đột quỵ, béo phì…
Chúc anh khỏe!
Tôi 66 tuổi, bị mỡ máu cao từ 2006, huyết áp lúc cao nhất 170/90. Từ đó đến nay thường xuyên hàng ngày uống thuốc cao huyết áp, thuốc điều trị rối loạn mỡ máu hạn chế ăn mỡ động vật v …v như lời các thầy thuốc chỉ định.
Kết quả huyết áp tôi đã ổn định chỉ giao động từ 125 đến 140 tuy nhiên mỡ máu vẫn cao từ 6,7 đến 7.1.
Đề nghị tư vấn giúp: Huyết áp như vậy có cần uống hàng ngày nữa không, nếu vẫn cần uống thì có giảm 2-3 ngày mới uống dc k? Hiện nay mỡ máu của tôi cao thì điều trị bằng các biện pháp gì, uống thuốc gì?
Tôi xin chân thành cám ơn!
Chào bác!
Hai bệnh rối loạn mỡ máu và huyết áp cao thường song hành cùng nhau. Vì vậy, nếu điều trị bệnh này mà bỏ qua bệnh kia thì hiệu quả không bao giờ khả quan, bác ạ!
Mục đích của thuốc điều trị bệnh tăng huyết áp là phải ổn định huyết áp trong giới hạn bình thương suốt ngày đêm, làm sao để bệnh nhân sinh hoạt, lao động và học tập bình thường mà không có triệu chứng khó chịu trên lâm sàng. Vì vậy, bác không được tự ý ngưng dùng thuốc hạ huyết áp khi chưa có ý kiến của bác sĩ điều trị. Với bệnh tăng huyết áp, thường người bệnh phải dùng thuốc thương xuyên, liên tục và kéo dài.
Để điều trị bệnh lý tăng mỡ máu, có 2 cách điều trị chính là:
.Điều trị không dùng thuốc: áp dụng cho thời kỳ mới bị bệnh bằng cách: thay đổi lối sống với các tiêu chí cụ thể như sau:
Không hút thuốc lá- thuốc lào (chủ động hoặc thụ động), hạn chế tối đa uống rượu bia.
Duy trì cân nặng ở mức độ bình thường (BMI từ 18 đến 23)
Chế độ ăn: cung cấp ít năng lượng nhưng có đầy đủ các vitamin và khoáng chất; hạn chế ăn mỡ động vật, hạn chế ăn thịt đỏ, nên ăn nhiều cá và thịt trắng; sử dụng dầu thực vật để chiên xào; ăn nhiều rau và trái cây.
Thường xuyên vận động thể lực ít nhất là 30 phút/ngày.
Giảm các căng thẳng trong mới quan hệ với gia đình xã hội.
Sử dụng thảo dược thiên nhiên có tác dụng điều hòa mỡ máu như Fremo
2. Nếu sau khi thay đổi lối sống trong khoảng 2-3 tháng mà mỡ máu trở về giới hạn bình thường thì không phải dùng thuốc để điều trị mà chỉ cần duy trì lối sống đó là được. Còn khi đã thay đổi lối sống mà mỡ máu vẫn cao thì khi đó bác cần đến phòng khám hoặc bệnh viện để khám và điều trị. Có nhiều loại thuốc để điều trị tăng mỡ máu, tuy nhiên các thuốc này có thể có những tác dụng phụ không mong muốn do đó phải được bác sỹ kê đơn thuốc điều trị.
Chúc bác sức khỏe!