Triglyceride máu là một trong những chỉ số xét nghiệm mỡ máu. Triglyceride tham gia vào nhiều quá trình trao đổi chất của cơ thể và chúng góp phần đánh giá tình trạng sức khỏe.
Triglyceride máu là gì?
Triglyceride hay còn gọi là chất béo trung tính, là một dạng chất béo mà cơ thể chúng ta vẫn tiêu thụ mỗi ngày. Triglyceride cũng là một trong những thành phần chủ yếu của mỡ động vật, thực vật. Sau khi cơ thể tiêu hóa triglyceride sẽ được tiêu thụ dưới dạng năng lượng tế bào khi di chuyển trong mạch máu.
Triglyceride là một dạng este hình thành từ glyxerin và 3 axit béo. Sau khi được đưa vào cơ thể, triglyceride sẽ được đưa đến phần ruột non sau đó phân tách ra và kết hợp với Cholesterol để tạo thành năng lượng.
Năng lượng này sẽ được tích trữ chủ yếu ở các tế bào gan và tế bào mỡ. Triglyceride với số lượng lớn bám vào các thành mạch sẽ gây nên các mảng mỡ bám trên động mạch làm cản trở quá trình lưu thông máu. Ở cơ thể người, chỉ số mỡ máu triglyceride cao có thể tăng nguy cơ xơ vữa động mạch dẫn tới các bệnh tim mạch, nhồi máu cơ tim, mỡ máu, gan nhiễm mỡ, đột quỵ…
Ý nghĩa của chỉ số mỡ máu triglyceride
Người bệnh có thể xác định chỉ số máu Triglyceride trong cơ thể thông qua xét nghiệm máu. Theo kết luận của Hội tim mạch Hoa Kỳ, chỉ số máu Triglyceride là cao, thấp hay bình thường được đánh giá theo 4 mức sau:
- Chỉ số Triglyceride bình thường: dưới 150 mg/dL (1,7 mmol/L).
- Chỉ số Triglyceride ở mức ranh giới cao: 150 – 199 mg/dL (1.7 – 2 mmol/L).
- Chỉ số Triglyceride cao: 200 – 499 mg/dL (2 – 6 mmol/L).
- Chỉ số Triglyceride rất cao: trên 500 mg/dL (trên 6 mmol/L).
Biến chứng do triglyceride máu cao gây ra
Chỉ số mỡ máu triglyceride tăng cao có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm, có thể kể tới như:
Viêm tụy cấp
Chỉ số triglyceride máu tăng cao có thể gây ra biến chứng viêm tụy cấp
Viêm tụy cấp do chỉ số triglyceride tăng cao chiếm 1-14% các nguyên nhân gây viêm tụy cấp. Tuyến tụy nằm ở bên trái bụng, là một cơ quan quan trọng giúp sản suất dịch tiêu hóa cần thiết để hấp thụ thức ăn. Triglyceride nếu tăng vượt mức sẽ khiến các acid béo tự do tăng cao làm tổn thương tế bào tụy, làm tăng các chất trung gian của phản ứng viêm và các gốc tự do, hệ quả là viêm tụy. Biểu hiện thường thấy là sốt, đau bụng dữ dội, nôn mửa. Nếu dịch tiêu hóa rò rỉ ra ngoài tuyến tụy có thể đe dọa đến tính mạng.
Đái tháo đường tuýp 2
Hội chứng chuyển hóa bao gồm( 5 điều kiện): huyết áp cao, tăng mỡ bụng, HDL thấp (cholesterol tốt) và lượng đường trong máu cao. Nếu bạn có chỉ số triglyceride cao kết hợp với bất kỳ hai trong số 5 điều kiện thì bạn sẽ tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2 lên gấp 5 lần.
Bệnh tim
Chỉ số triglyceride tăng cao sẽ giải phóng nhiều chất béo, chúng tích tụ bên trong các mạch máu gây cản trở việc mang oxy đến cơ tim. Nếu chỉ số triglyceride của bạn tăng cao và bạn có gặp phải hội chứng chuyển hóa thì nguy cơ mắc bệnh tim của bạn sẽ cao gấp 2 lần bình thường.
Đột quỵ
Khi nồng độ triglyceride máu tăng cao có thể làm hạn chế lưu lượng máu trong các mạch máu cung cấp cho não- đây là nguyên nhân dẫn tới đột quỵ.
Ảnh hưởng gan
Nồng độ triglyceride khi không được kiểm soát sẽ sản sinh ra các axit béo, tích tụ cả trong gan, chiếm quá 10% trọng lượng gan, gây ra các bệnh gan mãn tính như gan nhiễm mỡ, sẹo gan, khi lượng mỡ nhiều hơn có thể bị viêm gan nhiễm mỡ, thậm chí ung thư gan.
Ảnh hưởng đến chân
Việc quá nhiều chất béo trong máu tạo ra các mảng bám hình thành trong các động mạch chảy đến chân, có thể dẫn đến bệnh động mạch ngoại biên (PAD). PAD có thể gây đau và tê ở chân, đặc biệt là khi đi bộ, và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng ở chân hoặc bàn chân.
Mất trí nhớ
Không chỉ do cao tuổi mà nồng độ triglyceride cao cũng có thể gây ra nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Nghiên cứu chỉ ra rằng chỉ số mỡ máu triglyceride cao có thể làm hỏng các mạch máu bên trong não từ đó làm tích tụ amyloid( một loại protein độc hại).
Các biến chứng do nồng độ triglyceride máu tăng cao có thể đe dọa tới sức khỏe và tính mạng của bạn. Chính vì vậy, bạn cần có hướng phòng ngừa bệnh kịp thời.
Kiểm soát chỉ số mỡ máu triglyceride bằng cách nào?
Xây dựng lối sống lành mạnh
Lối sống lành mạnh có ý nghĩa tích cực trong việc duy trì cơ thể khỏe mạnh, bao gồm việc kiểm soát chỉ số triglyceride của bạn. Hãy lưu ý những điều dưới đây:
- Tăng cường vận động: Hình thành thói quen tập thể dục thể thao thường xuyên rất tốt cho sức khỏe của bạn, có thể làm giảm triglyceride máu và tăng cholesterol “tốt”. Hãy cố gắng dành ra khoảng 30 phút mỗi ngày tham gia các hoạt động thể chất. Việc đơn giản nhất là đi bộ, chạy bộ hoặc lựa chọn môn thể thao mà bạn yêu thích. Tốt hơn nữa là kết hợp vận động nhẹ trong thời gian bạn làm việc, thời gian rảnh.
- Tránh đường và carbohydrate tinh chế: Chúng thường có trong các thực phẩm như
- Giảm cân: Lượng calo bổ sung được chuyển đổi thành triglyceride và được lưu trữ dưới dạng chất béo. Việc giảm lượng calo sẽ làm giảm chỉ số triglyceride. Giảm 5% đến 10% trọng lượng thực sự cần thiết cho sức khỏe của bạn, giúp cải thiện chất béo tích tụ, giảm tổn thương cho các tế bào, đặc biệt là đối với những người béo phì, thừa cân quá nhiều. Tuy nhiên, bạn cần phải lựa chọn phương pháp giảm cân an toàn.
- Bổ sung chất béo tốt: Bạn nên ăn nhiều thực phẩm có chứa chất béo tốt cho sức khỏe bao gồm cá chứa axit béo omega-3 như cá thu, cá hồi, các loại hạt như hạt dẻ, óc chó, bơ… Tránh chất béo chuyển hóa, thực phẩm có dầu hoặc chất béo hydro hóa.
- Hạn chế tiêu thụ rượu/cai rượu: Thay thế rượu bằng các loại thức uống tốt cho cơ thể và giúp hạn chế tích tụ mỡ thừa, ví dụ như nước lọc, trà hoa bụp giấm, nước cam …
- Hạn chế ăn uống sau 8 giờ tối: Thời điểm tốt nhất dành cho người bệnh là nên ăn vào khoảng 6 giờ 30 – 7 giờ tối. Sau thời điểm này thức ăn được đưa vào cơ thể khó hấp thu hơn,thời gian tiếp theo phần lớn là ngủ, nên không tiêu tốn nhiều năng lượng. Lượng mỡ thừa dễ đọng lại tại thành mạch.
- Không nên thức khuya: Nghiên cứu chỉ ra người thức khuya thường dễ mệt mỏi vì thiếu ngủ, dễ tăng cân và có chỉ số triglyceride máu cao hơn những người ngủ đúng và đủ giấc. Thường xuyên thức khuya còn ảnh hưởng đến nội tiết khiến tuyến thượng thận hoạt động không hiệu quả, dẫn đến tăng triglyceride kèm theo tích tụ chất béo ở thành bụng và cơ mông( gây béo phì).
- Giảm căng thẳng, áp lực: Bạn có thể lựa chọn xem những chương trình giải trí hoặc làm bất kỳ việc gì bạn yêu thích để giải tỏa áp lực.
Kiên trì thực hiện các thói quen lành mạnh nêu trên,việc kiểm soát nồng độ triglyceride máu ở mức độ an toàn là hoàn toàn có thể.
Sử dụng thuốc đúng chỉ định
Nếu việc thay đổi lối sống lành mạnh không đủ để giúp bạn kiểm soát chỉ số triglyceride cao, bác sĩ có thể chỉ định bạn sử dụng các loại thuốc sau đây:
- Fibrates: Các fibrates bao gồm fenofibrate và gemfibrozil, có tác dụng ức chế quá trình sinh tổng hợp triglycerid ở gan, làm giảm các lipoprotein tỷ trọng thấp (VLDL, LDL), giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Fibrates có thể gây ra các tác dụng không mong muốn khác như gây viêm tụy, làm tăng men gan, giảm tiểu cầu, gây rối loạn đông máu và viêm cơ, nhược cơ. Nguy cơ gặp các biến chứng ở cơ sẽ tăng lên khi sử dụng phối hợp fibrates với statins. Nếu bạn bị bệnh thận hoặc gan thì không nên sử dụng loại thuốc này.
- Các acid béo omega-3: acid eicosapentaenoic (EPA) và acid docosahexaenoic (DHA) là các thành phần chứa trong dầu cá có thể giúp giảm mức chỉ số triglyceride. Tuy nhiên, dầu cá sử dụng với hàm lượng cao có thể gây cản trở quá trình đông máu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi có ý định sử dụng.
- Niacin: hay còn gọi là axit nicotinic. Thuốc có thể làm giảm chỉ số triglyceride và cholesterol lipoprotein mật độ thấp (LDL). Niacin có thể tương tác với các loại thuốc khác và gây ra tác dụng phụ đáng kể, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Bổ sung thảo dược kiểm soát chỉ số mỡ máu Triglyceride
Với mong muốn tìm ra một giải pháp giúp ổn định mỡ máu an toàn, hiệu quả từ tự nhiên, Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam đã ứng dụng công trình nghiên cứu phối hợp 3 dược liệu: Bụp giấm, Xạ đen, Giảo cố lam. Tác giả đề tài là PGS. TS Lê Minh Hà cùng cộng sự cho biết: Chế phẩm phối hợp ba dược liệu trên cho tác dụng giảm cholesterol 41,37%, Triglycerid 41,63%, LDL 27,77%, làm tăng HDL 9.87% – điều này có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc dự phòng các vấn đề về tim mạch.
Đề tài nghiên cứu được phát triển thành sản phẩm FREMO. Ưu điểm đột phá của FREMO là ở chỗ sản phẩm có hiệu quả tương đương với các thuốc điều trị mỡ máu phổ thông mà lại 100% từ tự nhiên, có thể sử dụng lâu dài mà không gây ra tác dụng phụ. Các công dụng chính của FREMO là:
- Ức chế quá trình sinh tổng hợp lipid và tăng thải trừ lipid ra khỏi cơ thể. Từ đó giúp giảm Cholesterol, Triglycerid, LDL và tăng HDL, đưa các chỉ số mỡ máu này về ngưỡng an toàn.
- Giúp giảm mỡ trong gan, giảm tích tụ mỡ dư thừa hiệu quả.
- Ngăn quá trình hình thành mảng xơ vữa động mạch, phòng ngừa bệnh lý mạch vành, giảm nguy cơ tai biến và đột quỵ.
Theo khuyến cáo của Viện Hàn lâm, nên sử dụng FREMO với liều 4 viên 1 ngày đến khi chỉ số mỡ máu trở về bình thường. Sau đó chuyển sang liều duy trì 2 viên 1 ngày trong khoảng 2-3 tháng kèm theo chế độ ăn hạn chế chất béo, đồ ngọt, tăng cường vận động để đạt kết quả tốt nhất.
