Mỡ máu thấp hoặc giảm mỡ máu là bệnh chúng ta không thường nghe thấy nhiều. Mỡ máu cao có thể làm tắc nghẽn động mạch và dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ; tuy nhiên, nếu mức mỡ máu thấp, thì bạn có nguy cơ đối mặt với các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng bao gồm thiếu hụt axit béo thiết yếu và tình trạng cholesterol thấp gọi là hạ kali máu.
Mỡ máu là gì?
Bạn cần một lượng chất béo nhất định trong chế độ ăn uống để cung cấp cho cơ thể các chất gọi là axit béo thiết yếu. Các chức năng cơ thể phụ thuộc vào sự hiện diện của các axit này bao gồm phát triển não bộ, quá trình đông máu và chống lại tình trạng viêm nhiễm.
Bạn cũng cần chất béo để hấp thụ và sử dụng vitamin A, D, E và K. Cholesterol giúp hình thành tất cả các tế bào trong cơ thể bạn. Nó cũng giúp bạn sản xuất các chất quan trọng được gọi là hormone và bảo vệ các dây thần kinh mang tín hiệu đến và đi khỏi não của bạn.
Xét nghiệm máu là cách tiêu chuẩn để chẩn đoán mức cholesterol. Đối với người trưởng thành, trung bình các giá trị được đo bằng miligam trên mỗi decilit (mg / dL), có thể được hiểu như sau:
- Giá trị LDL dưới 100 được coi là “tối ưu”, từ 100 đến 129 là “gần tối ưu”, trong khoảng từ 130 đến 159 là “đường biên giới” và từ 160 trở lên là “cao”.
- Hầu hết các bác sĩ sẽ coi mức cholesterol LDL dưới 50 mg / dL hoặc tổng mức cholesterol dưới 120 mg / dL là cholesterol thấp. Mức LDL lý tưởng nằm trong khoảng từ 70 đến 100 mg / dL.
Nguyên nhân của mỡ máu thấp là gì?
Hạ mỡ máu xảy ra khi nồng độ cholesterol LDL có hại thông thường trong máu của bạn giảm xuống dưới 50 mg / dL hoặc khi nồng độ cholesterol toàn phần trong máu của bạn giảm xuống dưới 120 mg / dL.
Một số người phát triển một dạng hạ mỡ máu nguyên phát, bắt nguồn từ những bất thường di truyền. Tuy nhiên, hầu hết mọi người phát triển một dạng rối loạn gọi là hạ mỡ máu thứ phát, có thể xuất phát từ các vấn đề sức khỏe bao gồm kém hấp thu dinh dưỡng, suy dinh dưỡng, nhiễm trùng mãn tính, tuyến giáp hoạt động quá mức và ung thư máu.
Một số nguyên nhân gây giảm mỡ máu bao gồm:
Bệnh gan
Gan là một cơ quan quan trọng trong việc quản lý và điều tiết cholesterol cho cơ thể. Một vấn đề tại gan có thể gây ra sự tăng hoặc giảm đáng kể nồng độ cholesterol. Bệnh gan là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra mức cholesterol thấp.
Bệnh cường giáp
Mặc dù nguyên nhân này vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu, nhiều bằng chứng cho thấy tình trạng này có thể dẫn đến mức cholesterol thấp. Hormon tuyến giáp lưu thông khắp cơ thể và có thể gây ra các tình trạng sức khỏe khác nhau. Những người bị cường giáp thường gặp các vấn đề về giảm cân, đổ mồ hôi, mệt mỏi và khó tập trung.
Hấp thu kém
Một số điều kiện, chẳng hạn như bệnh Celiac , có thể gây ra sự kém hấp thu. Những người bị kém hấp thu thường có mức cholesterol thấp trong máu. Điều quan trọng cần nhớ là cho dù bạn ăn bao nhiêu nếu bạn có vấn đề kém hấp thu, bạn vẫn có thể bị cholesterol thấp.
Bệnh Tangier
Bệnh Tangier, một bệnh di truyền hiếm gặp liên quan đến việc giảm HDL nghiêm trọng, mãn tính. Đây là một rối loạn di truyền trong đó một người có mức HDL thấp hoặc không có, và mức cholesterol toàn phần thấp.
Hạ đường huyết di truyền
Một rối loạn mang tính di truyền bao gồm cholesterol toàn phần thấp, cholesterol LDL thấp, cholesterol HDL bình thường và mức chất béo trung tính thấp.
Abephipoproteinemia
Một rối loạn di truyền đặc trưng bởi mức cholesterol toàn phần thấp và mức chất béo trung tính thấp.
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng hạ mỡ máu
- Hội chứng chuyển hóa
- Bệnh tiểu đường loại 2
- Hút thuốc
- Triglyceride tăng cao
- Thuốc lợi tiểu thiazide liều cao
- Thuốc chẹn beta liều cao
- Bệnh gan nặng
- Bệnh thận giai đoạn cuối
- Lối sống ít vận động
- Suy dinh dưỡng.
Những rủi ro sức khỏe của mỡ máu thấp là gì?
Khi cholesterol giảm mà không có lý do rõ ràng, đó là điều không nên bỏ qua. Một số nghiên cứu cho thấy mức cholesterol thấp có liên quan đến các bệnh cụ thể như sau:
Một nghiên cứu đã được trình bày tại Trường Khoa học Tim mạch Hoa Kỳ sáu năm trước đây cho thấy mối liên hệ có thể có giữa cholesterol thấp và nguy cơ ung thư. Một số chuyên gia cho rằng vì cholesterol là chất chống viêm, giảm cholesterol có thể liên quan đến nguy cơ cao bị stress oxy hóa, nhiễm trùng, viêm và tổn thương gốc tự do.
Những người có một số dạng hạ đường huyết nguyên phát nhất định có thể không có đủ LDL và VLDL trong máu để vận chuyển đủ lượng vitamin E. Thiếu vitamin E nghiêm trọng có thể kích hoạt các triệu chứng bao gồm tổn thương thần kinh, thoái hóa võng mạc trong mắt, tổn thương não và tử vong. Trẻ sơ sinh bị một dạng hạ đường huyết nguyên phát khác có thể phát triển các vấn đề bao gồm thiếu hấp thụ chất béo bình thường, tổn thương thần kinh và không có khả năng phát triển chung.
Năm 1994, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ đã công bố một báo cáo đột phá về mối liên hệ giữa tổng mức cholesterol dưới 160 mg / dL và sự gia tăng tử vong do chấn thương, một số loại ung thư, đột quỵ xuất huyết, và hô hấp và nhiễm trùng bệnh tật. Kể từ đó, hầu hết các nghiên cứu bổ sung liên kết mức cholesterol rất thấp làm tăng nguy cơ trầm cảm, tự tử, lo lắng, bốc đồng và hung hăng ở cả nam và nữ, thanh thiếu niên và người lớn.
Một nghiên cứu được thực hiện vào cuối những năm 1990 tại Trung tâm Y tế Đại học Duke cho thấy những phụ nữ khỏe mạnh có mức cholesterol dưới 160 mg / dL có nhiều khả năng có dấu hiệu trầm cảm và lo lắng hơn so với những phụ nữ có mức cholesterol bình thường hoặc cao.
Các nhà nghiên cứu ở Hà Lan đã công bố một nghiên cứu vào năm 2000 cho thấy những người đàn ông trung niên có lượng cholesterol thấp có nhiều khả năng hơn những người đàn ông khác có triệu chứng trầm cảm nặng.
Gần đây, một nghiên cứu được công bố năm 2009 trên “Tạp chí Nghiên cứu Tâm thần” cho thấy đàn ông có tổng lượng cholesterol rất thấp (165 mg / dL) và trầm cảm có nguy cơ tử vong sớm do nguyên nhân không tự nhiên: Đàn ông có tổng lượng cholesterol thấp cộng với các triệu chứng trầm cảm có nguy cơ tử vong sớm gấp bảy lần do tự tử, quá liều thuốc, và tai nạn và chấn thương so với những người không có các dấu hiệu đó.
Mối quan hệ có thể là serotonin. Nồng độ cholesterol và rối loạn tâm trạng có thể được kết nối bởi một liên kết giữa nồng độ cholesterol thấp và mức độ thấp của serotonin hóa học não. Serotonin là một chất dẫn truyền thần kinh giúp nâng cao tâm trạng của chúng ta. Mức độ thấp có liên quan đến trầm cảm, tức giận, mất ngủ và các rối loạn tâm trạng khác.
Cholesterol đóng một vai trò quan trọng trong cách cơ thể chúng ta xử lý chức năng tế bào thần kinh – một cơ thể cần một lượng cholesterol nhất định lưu thông trong hệ thống của nó để giữ cho các tế bào thần kinh của chúng ta hoạt động bình thường. Các nhà nghiên cứu đưa ra quá ít cholesterol trong cơ thể, làm thay đổi cách thức hoạt động của các tế bào thần kinh.
Ngoài ra, khi mức HDL cholesterol giảm xuống dưới 40 mg/dL thì càng ít LDL cholesterol được đào thải ra khỏi cơ thể. Điều này có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch (xơ cứng động mạch), đau tim và đột quỵ. HDL có chức năng như một chất chống oxy hóa, ngăn ngừa tổn thương động mạch do các lipid khác gây ra. Nếu HDL thấp (một tình trạng được gọi là hạ glucose máu), việc mất tác dụng chống oxy hóa có thể không chỉ thúc đẩy mà còn đẩy nhanh quá trình hình thành mảng bám.
Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy rằng cholesterol xấu LDL có thể làm giảm mầm bệnh và vi khuẩn truyền nhiễm. Một số độc tố có thể liên kết với các hạt LDL. Khi điều này xảy ra, chúng bị bất hoạt. Người ta cũng tin rằng khi các độc tố liên kết với LDL, chúng không thể tạo ra phản ứng viêm. Vì vậy, nếu có cholesterol thấp, một người có thể có nguy cơ nhiễm trùng cao hơn.
Ngoài ra, nồng độ LDL thấp mãn tính có thể làm giảm hoạt động của não và nội tiết tố, làm tăng nguy cơ hạ protein máu , một tình trạng liên quan đến trầm cảm, xơ gan, sinh non, đột quỵ xuất huyết và một số loại ung thư.
Những điều kiện này có thể ảnh hưởng đến cả hai giới nhưng có xu hướng tác động đến phụ nữ có LDL dưới 50 mg / dL. Ngược lại, 10 người đàn ông có nhiều khả năng bị ảnh hưởng khi LDL của họ xuống dưới 40 mg / dL.
Tương tự, mức LDL thấp bất thường trong thai kỳ có thể gây ra sự mất cân bằng nội tiết tố, gây ra sinh non. Chúng ta cũng biết rằng LDL thấp cũng có liên quan đến sự rối loạn của protein được gọi là yếu tố hoại tử khối u alpha (TNF-a), tình trạng có thể liên quan đến ung thư, trầm cảm nặng và bệnh Alzheimer.
Một vấn đề cần lưu ý là mỡ máu thấp thường gây ra bởi ung thư, bệnh gan, suy dinh dưỡng nghiêm trọng và các rối loạn khác. Như vậy, không ai biết chắc chắn liệu mức LDL thấp mãn tính là nguyên nhân hay hậu quả của một bệnh nào hay không.
Triệu chứng và yếu tố nguy cơ của mỡ máu thấp
Vậy làm thế nào để ai đó biết họ đang bị cholesterol thấp? Có một số ý kiến cho rằng trầm cảm và lo lắng có thể liên quan đến cholesterol thấp. Các triệu chứng trầm cảm và lo lắng bao gồm chán chường, thay đổi tâm trạng hoặc giấc ngủ, bối rối, kích động và khó đưa ra quyết định.
Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu nào được nêu ở đây và nghĩ rằng đó có thể là do mức cholesterol thấp, hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt. Ngoài ra, hãy nhớ rằng tiền sử gia đình bị mỡ máu thấp cũng là một yếu tố nguy cơ để bạn cân nhắc.
Chẩn đoán và phòng ngừa hạ mỡ máu
Nếu bạn chưa kiểm tra cholesterol trong vòng hai năm qua, bạn nên đến bệnh viện làm xét nghiệm máu.
Nếu bạn đã được chẩn đoán là mỡ máu thấp – bạn sẽ làm gì? Điều trị cholesterol thấp chỉ được kê đơn sau khi bác sĩ đã xem xét kỹ chế độ ăn uống, lối sống, tình trạng sức khỏe, cũng như sức khỏe tâm thần của bạn .
Thông thường, cholesterol thấp được gây ra bởi chế độ ăn uống hoặc do tình trạng thể chất, vì vậy điều trị mỡ máu thấp sẽ tập trung vào một trong hai loại thực phẩm hoặc bệnh lý thực thể. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần ăn thực phẩm giàu cholesterol sẽ không giải quyết được vấn đề.
Điều chỉnh chế độ ăn uống thường cần phải được kết hợp với các phương pháp điều trị khác. Khi mức cholesterol có ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của một người hoặc ngược lại, thuốc chống trầm cảm có thể được kê đơn.
Trong quá trình đánh giá, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra bất kỳ loại thuốc nào bạn có thể đang dùng. Một số loại thuốc statin có thể làm giảm mức cholesterol. Trong những tình huống này, bác sĩ sẽ thay đổi liều hoặc thuốc khác cho bạn.
Phòng ngừa và tiên lượng mỡ máu thấp
Cách tốt nhất để giữ mức cholesterol cân bằng là bạn cần kiểm tra thường xuyên. Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cho tim và sống một cuộc sống năng động là một trong những yếu tố quan trọng giúp kiểm soát mức cholesterol của bạn.
Bạn cũng cần quan tâm đến tiền sử gia đình có gặp các vấn đề về cholesterol không, và chú ý đến các triệu chứng lo âu, đặc biệt nếu chúng khiến bạn cảm thấy thực sự hung dữ hoặc bạo lực.
Nếu bạn đã từng được chẩn đoán bị cholesterol thấp, đừng ngại nói chuyện với bác sĩ về những lo lắng hay tất cả triệu chứng của bạn, bao gồm mọi cảm giác lo lắng hoặc trầm cảm, để bác sĩ có thể hướng dẫn bạn cách điều trị tốt nhất có thể.
