Bạn có biết rằng cứ giảm 10% mức cholesterol, nguy cơ đau tim của bạn giảm từ 20% đến 30%? Bạn có biết: mức cholesterol có thể giảm nhanh chóng thông qua chế độ ăn uống và luyện tập? Nhiều nghiên cứu trên hàng ngàn người mỡ máu cao với chế độ ăn uống và tập thể dục đều đặn đã cho thấy trong vòng ba tuần, nếu bạn tuân thủ đúng chế độ đã đề ra, mức cholesterol trung bình của bạn sẽ giảm 23%, điều này dẫn đến nguy cơ đau tim giảm 46% đến 69%! Chế độ ăn uống và luyện tập cho người mỡ máu đó là gì, mời bạn theo dõi qua bài viết dưới đây.
Các phương pháp thay đổi chế độ ăn uống và lối sống trong bài viết này được ghi nhận từ các bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, và các giảng viên thể dục, giúp bạn giảm nhanh mức cholesterol nhanh, đặc biệt là các cholesterol xấu LDL.
Kế hoạch ăn uống dành cho người bệnh máu nhiễm mỡ
Cholesterol xấu tạo thành một lớp mảng bám trên thành động mạch, khiến máu khó lưu thông, điều này góp phần gây tăng huyết áp và trong trường hợp xấu hơn, thậm chí là đột quỵ. Dĩ nhiên là bạn không hề muốn viễn cảnh này xảy ra với mình, vì thế bạn cần xây dựng một chế độ ăn uống và chế độ vận động hợp lý và khoa học hơn cho căn bệnh máu nhiễm mỡ.
Tuy nhiên, người bị máu nhiễm mỡ thường sẽ gặp khó khăn khi phải bỏ thói quen ăn uống cũ, bạn thường hăng hái chuyển qua các loại thực phẩm được khuyên là tốt cho việc hạ mỡ máu trong những ngày đầu, nhưng vì không quen mùi vị, tốn nhiều thời gian thay đổi sang thói quen mới,…. nên bạn nhanh chóng từ bỏ và trở lại lối sống cũ. Vì vậy, việc tuân theo một chế độ ăn mới sẽ kéo dài nhiều tuần, nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, tùy vào từng hoàn cảnh.
Giai đoạn 1
- Hạn chế dùng những thức ăn chứa nhiều cholesterol, bằng cách loại bỏ mỡ heo, cơ quan nội tạng, giảm những loại thịt trong chế độ ăn
- Dùng những thực phẩm thay thế cho mỡ heo, cho bơ như: dùng dầu thực vật; sữa không kem thay cho sữa toàn phần, lòng trắng trứng thay cho nguyên trứng.
Khi đã quen với các thực phẩm mới này, bạn có thể chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
Giai đoạn 2
- Giảm dần dần số lượng trong chế độ ăn, nên giảm dần xuống còn không quá 170 – 230g thịt/ngày, hay giảm phân nửa.
- Giảm hơn nữa mỡ và những sản phẩm của dầu mỡ như phô mai, và chuyển dần từ thịt sang ngũ cốc, quả đậu, rau cải và trái cây.
- Phương pháp nấu nướng cũng cần thay đổi, chuyển từ chiên, xào sang nấu, hấp, luộc.
Khi việc ăn uống ở giai đoạn 2 dần trở nên dễ dàng và quen thuộc với bạn, đó là lúc chuyển sang giai đoạn sau cùng.
Giai đoạn 3
- Sử dụng chế độ ăn mới gần như hoàn toàn: cholesterol thức ăn giảm tới mức còn 100mg ngày, mỡ bão hòa giảm còn 5 – 6% tính trên tổng lượng calo, tổng lượng thịt, nhất thịt gà nạc chỉ nên vào khoảng 80 – 100g ngày, có thể thay thịt bằng dùng cá vì trong cá có nhiều omega-3 rất tốt cho cơ thể.
- Tăng cường trái cây, rau xanh và hoa quả.
- Thức ăn cần tránh trong giai đoạn 3 là: mỡ động vật (mỡ heo), bơ, kem sữa, bánh kem, kẹo chocolate, khoai tây chiên
- Tránh dùng dầu cọ hay dầu dừa, thay vào đó nên dùng dầu ô liu, dầu cải, dầu ngô, dầu hạt rum, dầu đậu nành và dầu hướng dương.
- Nên ăn nhiều cá để thu nhận Omega-3, có tác dụng bảo vệ tim mạch (cá hồi, cá ngừ, cá trích);
- Tăng lượng chất xơ trong bữa ăn, đặc biệt là dưới dạng hòa tan như: gạo lứt, các hạt họ đậu, lúa mạch, rau, trái cây táo, lê, ổi, mận, cam, bưởi…
Thực phẩm tự nhiên tốt cho người mỡ máu
Chúng ta không cần phải trở thành người ăn chay hoàn toàn để đưa mức cholesterol của mình về mức an toàn. Nhưng rõ ràng, từ kết quả của nhiều cuộc nghiên cứu, càng nhiều rau, trái cây, khoai tây và các thực phẩm giàu chất xơ tự nhiên khác, chúng ta sẽ khỏe mạnh hơn.
Nếu phần lớn lượng calo của bạn được nhận từ những nguồn trái cây và rau quả sẽ làm cho bạn qua được cơn đói, tăng cảm giác no và cũng giúp giảm sự hấp thu cholesterol trong ruột. Vì thế, bạn cần ăn nhiều rau xanh, từ 400 – 500g/ngày. Trong đó, đặc biệt là các loại sau:
Các loại ngũ cốc nguyên hạt
Có thể bao gồm bánh mì thô, ngũ cốc và gạo lức chứa nhiều carbohydrate và chất xơ phức tạp. Các loại ngũ cốc nguyên hạt cũng cung cấp một số chất đạm và thường có ít chất béo bão hòa, cholesterol và tổng lượng chất béo.
Tất cả các loại đậu là một nguồn giàu protein thực vật
Đậu lăng, đậu đỏ, đậu pinto, đậu nành… Thay vì làm tăng mức cholesterol trong máu như nguồn protein từ động vật, đậu thực sự giúp hạ mỡ máu hiệu quả.
Đậu và các thực phẩm có nguồn gốc từ đậu (sữa đậu nành, tào phớ, đậu phụ, chao, đậu tương…) cũng giúp giảm lượng đường trong máu và insulin, và thậm chí có thể làm giảm nguy cơ ung thư.
Dầu ôliu
Có lượng triglyceride thấp có thể thay thế cho chất béo no, giúp giảm LDL cholesterol (cholesterol xấu) và giúp duy trì HDL cholesterol (cholesterol tốt). Tuy nhiên, dầu ôliu được coi là có hàm lượng calo cao, vì vậy không nên tiêu thụ nhiều hơn hai muỗng canh mỗi ngày.
Hành tây
Không chỉ có tác dụng giảm cholesterol máu, cải thiện tình trạng xơ vữa động mạch hành tây còn có tác dụng giảm độ nhớt của máu tương tự như aspirin. Người trưởng thành mỗi ngày dùng 60g hành tây có tác dụng dự phòng cholesterol máu tăng cao.
Dưa leo
Có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, lợi niệu. Dưa leo chứa rất nhiều chất xơ làm cải thiện quá trình tiêu hóa, tăng đào thải và giảm hấp thu cholesterol. Có thể làm giảm quá trình chuyển hóa từ đường thành chất béo và có tác dụng giảm béo.
Rong biển
Là thực phẩm rất có ích đối với sức khỏe, cũng là một vị thuốc chữa bệnh. Rong biển chứa nhiều iod và magie, có tác dụng trong việc ngăn ngừa hình thành mảng lắng đọng cholesterol thành mạch. Trong rong biển còn có thành phần laminaria polysaccharide có thể làm giảm cholesterol toàn phần và triglycerid.
Ớt
Có hàm lượng vitamin C cao nhất trong các loại thực vật, vitamin C có ích trong việc cải thiện vi tuần hoàn của cơ thể. Đồng thời, vitamin C còn có thể làm giảm lượng cholesterol máu, là một loại thực vật giảm mỡ máu tự nhiên.
Súp lơ (bông cải)
Gồm súp lơ xanh và trắng, hai loại đều có thành phần dinh dưỡng cơ bản tương đồng. Súp lơ nhiệt lượng thấp, hàm lượng chất xơ rất cao, ngoài ra còn chứa nhiều vitamin, khoáng chất và đặc biệt là flavonoid. Flavonoid là một chất làm sạch lòng mạch, có hiệu quả trong việc tiêu trừ cholesterol lắng đọng trên thành mạch, ngoài ra còn có thể ngăn chặn ngưng tập tiểu cầu, giảm thiểu các bệnh tim mạch phát sinh.
Mướp đắng
Rất giàu vitamin B1, vitamin C và nhiều loại khoáng chất. Mướp đắng có tác dụng trong việc giảm mỡ máu và nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Ngoài ra, mướp đắng còn có thể kích thích bài tiết insulin, có tác dụng trong việc giảm lượng đường trong máu.
Cần tây
Tính mát, chứa nhiều vitamin, khoáng chất và nhiều chất xơ làm tăng cường nhu động ruột, có tác dụng thông lợi đại tiện, giúp loại trừ mỡ thừa khi tiêu hóa trong đường ruột. Những người thường xuyên ăn cần tây, hàm lượng cholesterol trong cơ thể giảm rõ rệt, đồng thời cũng có tác dụng giảm huyết áp.
Mầm đậu xanh
Đậu xanh là thực vật có tác dụng rất tốt trong việc giảm cholesterol máu, sau khi nảy mầm, hàm lượng vitamin C có thể tăng cao gấp 6-7 lần. Mầm đậu xanh tính ngọt mát, chứa vitamin C, chất xơ…, có lợi trong việc loại trừ chất thải trong cơ thể, nó có thể kết hợp với chất béo trong ruột để thải loại ra ngoài. Đồng thời cũng làm tăng sự chuyển hóa thành acid mật và bài trừ ra ngoài, từ đó làm giảm cholesterol máu, giảm sự lắng đọng cholesterol ở thành động mạch. Là một loại thực phẩm quý trong việc giảm cân và điều chỉnh mỡ máu.
Cà rốt
Chứa nhiều caroten và nhiều loại vitamin. Ngoài ra còn chứa 9 loại acid amin, hơn 10 loại enzym, nhiều loại khoáng chất và chất xơ. Các thành phần này rất tốt đối với người bị bệnh mạch vành. Trong cà rốt còn chứa quercetin, là một loại flavonoid, đã được chứng minh có tác dụng tăng cường lưu lượng máu động mạch vành, giảm mỡ máu, xúc tiến tổng hợp hormon tuyến thượng thận, từ đó có tác dụng hạ huyết áp.
Táo
Có tác dụng giảm mỡ máu do chứa nhiều pectin, là một loại chất xơ tan trong nước, pectin đã được chứng minh là làm giảm nồng độ cholesterol trong máu. Cơ chế xuất hiện là tăng độ nhớt trong đường ruột, dẫn đến giảm hấp thụ cholesterol từ mật hoặc thực phẩm. Nhưng trong táo cũng chứa nhiều đường, nên bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường không nên dùng quá nhiều.
Chuối
Có vị ngọt tính hàn, tác dụng chủ yếu là thanh lọc trường vị, trị táo bón, ngoài ra còn thanh nhiệt nhuận phế, giảm phiền khát, giải độc rượu… Cuống quả chuối có tác dụng giảm cholesterol.
Các loại nấm
Nấm hương, linh chi, mộc nhĩ…. có tác dụng trong việc giảm cả cholesterol và triglycerid máu.
Các loại rau rau củ quả khác
- Rau cải, rau muống, rau dền, dưa chuột, dưa gang, xà lách, mướp, mùng tơi, rau đay, bí xanh, bí đỏ, giá đỗ, măng, su hào, khoai các loại…
- Các loại quả như mận, bưởi, đào…
- Gạo tẻ, bánh mì, gạo nếp nên tiêu thụ dưới 300g/ngày
Các thực phẩm cần kiêng khi bị mỡ máu cao
Các sản phẩm thịt béo
Các loại thực phẩm này thường có hàm lượng cholesterol và chất béo bão hòa làm tăng mức triglyceride. Chúng bao gồm thịt đỏ, da gia cầm, bơ, mỡ lợn, sò ốc, óc, tim, gan, dạ dày (bò, lợn), dồi lợn, tôm, lươn, thịt mỡ, nước dùng nhiều mỡ, bơ, pho mát, sôcôla, sữa bột toàn phần, dầu dừa.
Thực phẩm chế biến
Các chất béo chuyển hóa cũng làm tăng mức triglyceride và nhiều thực phẩm nhân tạo được sản xuất thông qua quá trình gọi là hydro hóa có lượng quá nhiều chất béo chuyển hóa. Các nguồn gốc của các chất béo chuyển hóa bao gồm bơ thực vật, khoai tây chiên, bánh quy giòn và đồ tráng miệng như bánh nướng, bánh rán và bánh quy.
* Tuy nhiên, vẫn có những nguồn chất béo không bão hòa lành mạnh, axit béo omega-3, đã được chứng minh là bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tim mạch.
Chất béo không bão hòa lành mạnh có trong dầu thực vật như dầu vừng, dầu ngô, dầu đậu nành, dầu cám. Nguồn thực phẩm giàu axit béo omega3 là cá hồi, cá thu, cá bơn, cá trích và cá mòi. Bạn chỉ nên tiêu thụ vừa phải, bởi vì bất kỳ chất béo nào giàu nguồn calo có thể dẫn đến một cơ thể nặng nề nếu tiêu thụ quá nhiều. Thừa cân sẽ ảnh hưởng xấu không chỉ cho tim mạch, gây hại đến mức cholesterol trong máu, mà còn làm tăng nguy cơ các bệnh nguy hiểm khác như tiểu đường Loại 2, tăng huyết áp, bệnh gút, chứng mất trí và nhiều bệnh ung thư.
Các carbohydrate tinh chế
Carbohydrate tinh chế làm tăng lượng đường trong máu và kích thích sản xuất insulin, dẫn đến tăng nồng độ triglyceride.
Đường tinh luyện
Đường tinh luyện thường được tìm thấy trong thực phẩm chế biến. Hạn chế ăn đường mía, mứt kẹo, sữa đặc có đường dưới 20g/ngày; trái cây quả ngọt cũng hạn chế.
Rượu
Uống rượu có kiểm soát vì rượu có thể có nhiều calo nhưng nghèo chất dinh dưỡng.
Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên
Duy trì cân nặng lý tưởng, cần giảm cân sao cho chỉ số BMI của bạn thích hợp. Chỉ số BMI = cân nặng (kg)/chiều cao (m) x chiều cao (m). Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trừ người có thai, nếu BMI dưới 18,5 là thiếu cân, thiếu dinh dưỡng; từ 18,5 – 24,99 là bình thường; từ 25 – 29,99 là thừa cân; từ 30 trở lên là béo phì.
Tập thể dục thường xuyên và kết hợp với kế hoạch ăn uống lành mạnh sẽ giúp bạn giảm cân, cải thiện đáng kể tình trạng cholesterol.
Đi bộ 30 phút mỗi ngày là một cách tốt để bắt đầu. Nhưng để có sức khỏe tối ưu và bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh tim mạch, bạn cần tham gia vào các môn thể thao đòi hỏi vận động nhiều hơn như: thể dục nhịp điệu (tối thiểu 30 phút và tối ưu là từ 60 đến 90 phút, xen kẽ những ngày cường độ vừa phải với những ngày cường độ mạnh mẽ), gym, yoga
Tuy nhiên, đừng nghĩ rằng bạn phải tập thể dục trong một khoảng thời gian trong ngày. Nếu bạn không có nhiều thời gian, hãy dành khoảng 15 phút đi bộ nhanh vào buổi sáng, 15 phút khác vào bữa trưa và 15 phút khác sau bữa ăn tối.
Hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bạn bắt đầu một môn thể thao nào, nếu bạn đang có vấn đề về tim mạch.
Máu nhiễm mỡ là một bệnh tuy diễn biến âm thầm nhưng hậu quả của nó gây ra cho hệ tim mạch rất nặng nề và khó chữa trị, việc phòng ngừa và điều trị phải được bắt đầu ngay từ lúc còn trẻ, cho đến suốt cuộc đời và không lúc nào được coi là muộn cả.
Nếu tuân thủ những hướng dẫn nêu trên, bạn sẽ đi đúng hướng để thành công. Cần có thói quen tập thể dục hàng ngày giúp hỗ trợ mục tiêu giảm cân của bạn. Điều quan trọng là bạn phải kiên trì và không chán nản qua từng ngày, vì sức khoẻ của bạn luôn cần được ưu tiên hàng đầu.
