Xơ vữa động mạch là một bệnh tiến triển chậm và phức tạp có thể bắt đầu từ sớm và phát triển nhanh hơn khi cao tuổi. Căn bệnh này là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong bởi các biến chứng về tim mạch. Do đó việc tầm soát sớm các bệnh lý về xơ vữa động mạch là việc làm cực kỳ cần thiết để giảm tỷ lệ tử vong trong dân số
Mục lục
Vai trò của tầm soát xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là một bệnh trong đó bên trong động mạch bị thu hẹp do sự tích tụ của các mảng xơ xữa. Mảng bám được tạo thành từ chất béo, cholesterol, canxi và các chất khác có trong máu. Việc thu hẹp các động mạch làm hạn chế lưu lượng máu giàu oxy đến các bộ phận của cơ thể. Tình trạng này kéo dài có thể gây các biến chứng nguy hiểm như suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ hay thậm chí là tử vong
Tầm soát xơ vữa động mạch nhằm phát hiện sớm tình trạng của hệ thống động mạch, xem xét động mạch có nguy cơ bị xơ vữa hay không, động mạch tổn thương ở mức độ nào, vị trí tổn thương ở đâu từ đó giúp bạn theo dõi tốt hơn tình trạng bệnh và sẽ thiết lập được các biện pháp ngăn ngừa bệnh lý và tử vong tim mạch trong tương lai
Đối với những người có nguy cơ mắc xơ vữa động mạch cao, tầm soát và biết kết quả xét nghiệm có thể giúp tăng cường động lực của bệnh nhân để thay đổi các hành vi không lành mạnh như hút thuốc, hoặc cải thiện lối sống.
Việc này giúp người bệnh nhận thức được những rủi ro về tim mạch, về chất lượng cuộc sống nếu để lại biến chứng do xơ vữa động mạch gây ra, từ đó có những thay đổi hành vi sức khỏe (ví dụ, tăng động lực thay đổi lối sống, hoạt động thể chất, chế độ ăn uống).
Đối với những người mắc xơ vữa động mạch, tầm soát bệnh cho biết mức độ xơ vữa động mạch, từ đó thiết lập phác đồ điều trị để làm thay đổi tối thiểu sự tổn thương ấy, ngăn chúng không phát triển tệ hơn và nguy cơ tử vong tim mạch trong tương lai
Các kết quả tầm soát này đáng tin cậy và có thể tái sử dụng trong thực hành hàng ngày ở bệnh nhân không có triệu chứng với các yếu tố rủi ro, giúp phân tầng nguy cơ, phân loại lại bệnh nhân và phát triển các biện pháp phòng ngừa thích hợp nhằm giảm sự xuất hiện của các sự kiện tim mạch
Ai nên bắt đầu tầm soát xơ vữa động mạch?
Nhiều người nghĩ rằng xơ vữa động mạch thường gặp ở người béo phì. Thực tế, căn bệnh này không chừa một ai, ngay cả người gầy cũng có thể mắc bệnh. Nữ giới, trẻ tuổi cũng bị. Do đó, dù bạn có khỏe mạnh cũng không nên chủ quan. Bạn cần chăm sóc sức khỏe bản thân bằng cách một chế độ ăn lành mạnh hay thường xuyên vận động cơ thể
Tuy nhiên, những người cần chú ý đến tầm soát xơ vữa động mạch hơn là những người có yếu tố nguy cơ mắc bệnh bao gồm
- Cholesterol cao
- Huyết áp cao
- Đường huyết cao
- Hút thuốc lá
- Béo phì
- Di truyền: Người có tiểu sử gia đình mắc bệnh tiểu đường hay huyết áp cao sẽ có nguy cơ bị xơ vữa động mạch cao gấp 2 lần so với người bình thường .
- Tuổi tác: Tuổi tác cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch. Theo nghiên cứu, nam giới trên 45 và phụ nữ sau 50 chiếm khoảng 85% các ca xơ vữa động mạch.
Khi nào nên tầm soát xơ vữa động mạch?
Khi mắc 1 trong 4 bệnh tiểu đường, cao huyết áp, cholesterol cao, béo phì thì tỷ lệ tim mạch đã tăng nhiều lần. Nếu mắc 1 lần cả 4 bệnh thì mức độ nguy hiểm tính mạng tăng cao so với người bình thường, theo tính toán có thể gấp 10 lần.
Theo khuyến cáo chung của các hội tim mạch uy tín trên thế giới, để tầm soát các vấn đề sức khỏe mọi người nên bắt đầu tầm soát nguy cơ bệnh tim mạch do xơ vữa từ 20 tuổi trở lên thông qua các chỉ số huyết áp, mỡ máu và đường huyết. Mức độ thường xuyên của việc tầm soát còn phụ thuộc vào yếu tố nguy cơ của người bệnh. Người bình thường nên đi xét nghiệm 4-6 năm/lần.
Các biện pháp thực hiện tầm soát xơ vữa động mạch
Các biện pháp tầm soát được bác sĩ đưa ra tùy thuộc vào tình trạng bệnh và vị trí tổn thương. Bác sĩ có thể đề nghị một hoặc nhiều xét nghiệm để chẩn đoán xơ vữa động mạch. Những xét nghiệm này cũng có thể giúp bác sĩ tìm hiểu mức độ bệnh của bạn và lên kế hoạch điều trị tốt nhất
Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu kiểm tra mức độ của một số chất béo, cholesterol, đường và protein trong máu. Mức độ bất thường là một dấu hiệu cho thấy bạn có nguy cơ bị xơ vữa động mạch.
Điện tâm đồ
Điện tâm đồ là một xét nghiệm đơn giản, không gây đau, giúp phát hiện và ghi lại hoạt động điện của tim. Thử nghiệm cho thấy tim đập nhanh như thế nào và nhịp tim có đều đặn không. Nó cũng cho thấy cường độ và thời gian của tín hiệu điện khi chúng đi qua từng phần của trái tim. Một số mẫu điện mà điện tâm đồ phát hiện có thể gợi ý liệu xơ vữa động mạch có khả năng hay không. Điện tâm đồ cũng có thể cho thấy dấu hiệu của một cơn đau tim trước đó hoặc hiện tại.
Siêu âm Doppler
Bác sĩ có thể sử dụng một thiết bị siêu âm đặc biệt (siêu âm Doppler) để đo huyết áp của bạn tại các điểm khác nhau dọc theo cánh tay hoặc chân của bạn. Các phép đo này có thể giúp bác sĩ đánh giá mức độ của bất kỳ tắc nghẽn nào, cũng như tốc độ lưu thông máu trong động mạch của bạn.
Xét nghiệm này thường làm siêu âm mạch cảnh, mạch thận, mạch chi dưới.
Ngực X Ray
Chụp x quang ngực là chụp ảnh các cơ quan và cấu trúc bên trong ngực, bao gồm tim, phổi và mạch máu.Chụp x quang ngực cũng có thể tiết lộ các dấu hiệu suy tim.
Chỉ số mắt cá chân, cánh tay
Xét nghiệm này có thể cho biết bạn có bị xơ vữa động mạch ở động mạch ở chân hay không ( xơ vữa động mạch ngoại biên )
Bác sĩ có thể so sánh huyết áp ở mắt cá chân của bạn với huyết áp ở cánh tay để xem máu của bạn chảy tốt như thế nào – đây được gọi là chỉ số mắt cá chân-cánh tay. Một sự khác biệt bất thường có thể chỉ ra bệnh mạch máu ngoại biên, thường được gây ra bởi chứng xơ vữa động mạch.
Siêu âm tim
Xét nghiệm này sử dụng sóng âm thanh để tạo ra một hình ảnh chuyển động của trái tim bạn Xét nghiệm này cung cấp thông tin về kích thước, hình dạng trái tim của bạn và các buồng tim, van tim của bạn hoạt động tốt như thế nào. Xét nghiệm cũng có thể xác định các khu vực lưu lượng máu đến tim kém, các khu vực cơ tim không co bóp bình thường và tổn thương trước đó đối với cơ tim do lưu lượng máu kém.
Chụp cắt lớp vi tính
Hay còn gọi là chụp CT, quét tạo ra hình ảnh do máy tính tạo ra của tim, não hoặc các khu vực khác của cơ thể. Xét nghiệm thường có thể cho thấy xơ cứng và thu hẹp các động mạch lớn.
Kiểm tra căng thẳng
Trong quá trình kiểm tra căng thẳng, tập thể dục được sử dụng để làm cho tim hoạt động mạnh và đập nhanh trong khi thực hiện kiểm tra tim được thực hiện. Nếu bạn không thể tập thể dục, bạn có thể được dùng thuốc để tăng tốc độ nhịp tim.
Khi tim đập nhanh và hoạt động mạnh, nó cần nhiều máu và oxy hơn và các động mạch bị thu hẹp bởi mảng bám không thể cung cấp đủ máu giàu oxy để đáp ứng nhu cầu của tim. Một bài kiểm tra căng thẳng có thể cho thấy các dấu hiệu xơ vữa động mạch vành có thể xảy ra, như:
- Thay đổi bất thường về nhịp tim hoặc huyết áp
- Các triệu chứng như khó thở hoặc đau ngực
- Những thay đổi bất thường trong nhịp tim hoặc hoạt động điện của tim
Là một phần của một số bài kiểm tra căng thẳng, hình ảnh được chụp từ trái tim của bạn trong khi bạn tập thể dục và trong khi bạn nghỉ ngơi. Những bài kiểm tra căng thẳng hình ảnh này có thể cho thấy máu chảy trong các phần khác nhau của trái tim bạn như thế nào. Chúng cũng có thể cho thấy tim bạn bơm máu tốt như thế nào khi đập.
Đặt ống thông tim và Chụp động mạch
Chụp động mạch là một xét nghiệm sử dụng thuốc nhuộm và x-quang đặc biệt để hiển thị bên trong các động mạch. Xét nghiệm này có thể tiết lộ liệu mảng bám có chặn các động mạch hay không và mức độ nghiêm trọng của mảng bám.
Một ống mỏng, linh hoạt được gọi là ống thông được đưa vào mạch máu ở cánh tay, háng (đùi trên) hoặc cổ của bạn. Thuốc nhuộm có thể nhìn thấy trên X quang, sau đó được tiêm vào động mạch. Bằng cách nhìn vào hình ảnh X quang, bác sĩ có thể thấy dòng máu chảy qua các động mạch của bạn
Xét nghiệm này có thể cho thấy nếu các động mạch vành của bạn bị thu hẹp hoặc bị chặn.
Các xét nghiệm khác
Các xét nghiệm khác đang được nghiên cứu để xem liệu chúng có thể cho một cái nhìn tốt hơn về sự tích tụ mảng bám trong động mạch. Ví dụ về các xét nghiệm này bao gồm chụp cộng hưởng từ (MRI) và chụp cắt lớp phát xạ positron (PET).
Bạn cũng có thể cần gặp bác sĩ chuyên về một số bộ phận của cơ thể, như bác sĩ tim mạch hoặc chuyên gia mạch máu não, tùy thuộc vào tình trạng bệnh của bạn để được tư vấn cách tầm soát bệnh hiệu quả
Lời khuyên của bác sĩ trước khi tầm soát xơ vữa động mạch
Trước khi làm các biện pháp chuẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra một số lời khuyên hoặc yêu cầu để kết quả chuẩn đoán có thể chính xác nhất
- Bạn nên nhịn ăn uống ít nhất 8 giờ trước khi làm xét nghiệm máu. Bạn chỉ nên uống nước lọc trong thời gian này
- Bạn nên ngưng tất cả các thuốc đang sử dụng (thuốc tiểu đường, insulin…) vào sáng ngày lấy máu. Thuốc huyết áp định kỳ vẫn uống được bình thường
- Bạn nên uống nước và nhịn tiểu để việc siêu âm bụng cho kết quả chính xác và rõ ràng hơn
- Bạn nên tránh mặc quần áo có nút kim loại, hoặc đeo trang sức kim loại khi chụp X-quang để tránh nhầm lẫn và chèn hình.
Hằng năm, các bệnh về tim mạch gây tử vong 50% nam giới và 64% nữ giới – đây là một biến chứng nguy hiểm của xơ vữa động mạch. Do đó, tầm soát và phòng ngừa là sự lựa chọn ưu tiên cho bệnh xơ vữa động mạch và là yếu tố quyết định những rủi ro tim mạch trong tương lai. Việc phát hiện sớm các mảng xơ vữa động mạch đã góp phần tiến bộ không thể phủ nhận trong chẩn đoán bệnh tim mạch và đặc biệt là xử trí cùng với giảm tỷ lệ tử vong.
Dự phòng và giảm xơ vữa động mạch với Fremo
Xơ vữa động mạch có nguyên nhân chính do rối loạn lipid máu, khi đó lượng lipid (mỡ)dư thừa trong máu sẽ tích tụ và lắng đọng ở các thành mạch gây chèn ép, tắc nghẽn và thậm chí là vỡ mạch máu. Vì vậy muốn giảm nguy cơ mắc xơ vữa động mạch trước tiên cần phải ổn định mỡ máu.
FREMO – một sản phẩm chuyên biệt cho tình trạng rối loạn lipid máu và xơ vữa động mạch được Viện Hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam chuyển giao và phát triển từ đề tài nghiên cứu phối hợp 3 dược liệu: Bụp giấm, Xạ đen, Giảo cổ lam của PGS.TS Lê Minh Hà.
Công dụng chính của Fremo
– Ức chế quá trình sinh tổng hợp lipid và tăng thải trừ lipid ra khỏi cơ thể. Từ đó giúp giảm Cholesterol, Triglycerid, LDL và tăng HDL, đưa các chỉ số mỡ máu này về ngưỡng an toàn.
– Ngăn quá trình hình thành mảng xơ vữa động mạch, phòng ngừa bệnh lý mạch vành, giảm nguy cơ tai biến và đột quỵ.
– Giúp giảm mỡ trong gan, giảm tích tụ mỡ dư thừa hiệu quả.
BẤM VÀO ĐÂY để đặt giao FREMO tại nhà
Tìm nhà thuốc có bán FREMO của Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam Ở ĐÂY
